język polski, informatyka

 

OGÓLNE KRYTERIA OCENY Z JĘZYKA POLSKIEGO

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW UCZNIÓW DYSLEKTYCZNYCH                             WARTO PRZECZYTAĆ!    POLECAM!
          

 

 

                                          OGÓLNE KRYTERIA OCENY Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE SZÓSTEJ

 

 OCENA CELUJĄCA

Uczeń:

-          twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania;

-          proponuje rozwiązania oryginalne i wykraczające poza materiał programowy;

-          jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne, cechują się dojrzałością myślenia;

-          nie powiela cudzych pomysłów i poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości;

-          bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach międzyszkolnych: literackich, ortograficznych i in.;

-          umie stosować zdobytą wiedzę w nowych sytuacjach poznawczych; potrafi odkrywać związki przyczynowo-skutkowe oraz dokonać syntezy i analizy materiału       rzeczowego;

-          pracuje systematycznie, jest aktywny na lekcjach, wykonuje dodatkowe zadania wykraczające poza obowiązkowe czynności procesu lekcyjnego, uczestniczy       w zajęciach pozalekcyjnych;

-          podejmuje działalność literacką lub kulturalną w rożnych formach szkolnych, prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny;

-          wykazuje ponadprogramowe umiejętności w zakresie kształcenia literackiego i kulturalnego, a jego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania.

 

OCENA BARDZO DOBRA

Uczeń:

-          opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem nauczania dla klasy szóstej.

Kształcenie literackie i językowe:

-          wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno-językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym; potrafi samodzielnie wnioskować, myśleć logicznie;

-          biegle posługuje się słownikami (ortograficznym, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych) i encyklopedią;

-          samodzielnie sporządza notatki z lekcji, selekcjonuje materiał rzeczowy;

-          bezbłędnie pisze charakterystykę postaci, podejmuje próbę redagowania charakterystyki porównawczej i autocharakterystyki; określa motywację czynów bohaterów, ocenia ich postępowanie;

-          opowiadanie twórcze wzbogaca dialogami, elementami opisów, charakterystyki;

-          ten sam tekst potrafi przedstawić w formie streszczenia, opisu, opowiadania;

-          w sposób świadczący o gruntownej znajomości utworu redaguje list do postaci literackiej;

-          bezbłędnie pisze sprawozdanie ze spaceru, wycieczki, podejmuje próby recenzji lektury, filmu, sztuki teatralnej;

-          rozumie i poprawnie posługuje się terminami w zakresie wiedzy o epice, wierszu, nowych gatunkach literackich (ballada, odmiany powieści, dramat);

-          dokonuje samodzielnie analizy i interpretacji wiersza, wyodrębnia tropy stylistyczne, odróżnia obrazowanie realistyczne od fantastycznego;

-          pisze prace bezbłędnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym;

-          ma bogaty zasób słownictwa i umiejętnie posługuje się nim;

-          bierze czynny udział w lekcji;

-          dobrowolnie wykonuje różne prace związane ze zdobywaniem wiedzy i jej integracją.

Fleksja i składnia:

-          potrafi wyjaśnić, od czego zależą formy odmiany rzeczownika;

-          wykazuje różnice między formą osobową i nieosobową czasownika, między czasownikiem dokonanym i niedokonanym;

-          określa znaczenie trybów i stron czasownika, biegle odmienia czasownik w trybie rozkazującym i przypuszczającym, rozpoznaje i poprawnie stosuje w zdaniach kategorię strony;

-          zna zasady pisowni cząstki „by” z czasownikami;

-          wymienia rodzaje zaimków;

-          biegle stopniuje przymiotniki, nazywa rodzaj stopniowania, pisze poprawnie nie z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym;

-          rozpoznaje różne typy liczebników, odmienia trudniejsze liczebniki złożone;

-          stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych funkcjach składniowych (podmiotu, dopełnienia, przydawki);

-          rozpoznaje zdanie z orzeczeniem imiennym i omawia jego budowę;

-          rozpoznaje i układa zdania złożone współrzędnie, rysuje ich wykresy.

 

OCENA DOBRA

Uczeń:

-          opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową oraz wybrane elementy przewidziane programem nauczania
w klasie szóstej;

-          jest aktywny na zajęciach i wykonuje zadania związane z procesem lekcyjnym oraz dodatkowo wynikające z bieżących potrzeb.

Kształcenie literackie i językowe:

-          czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowej intonacji i akcentowania;

-          jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy językowo-stylistyczne, logiczne i ortograficzne;

-          podejmuje próby wypowiadania się w formach trudniejszych niż określone podstawą programową: opowiadanie twórcze z dialogiem, elementami opisu; list , charakterystyka z oceną postaci, sprawozdanie ze spektaklu teatralnego, filmu;

-          dobra znajomość tekstu pozwala mu na odtwórcze opowiadanie losów bohaterów, omówienie elementów świata przedstawionego;

-          poprawnie pisze plan ramowy i szczegółowy;

-          wskazuje poznane środki stylistyczne w wierszu;

-          nazywa cechy gatunkowe baśni, mitu, legendy, noweli, powieści;

-          potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów.

Fleksja i składnia:

-          określa formę gramatyczną czasowników;

-          stosuje w zdaniu czasowniki w formie osobowej i nieosobowej;

-          tworzy czasownik dokonany od niedokonanego, wyróżnia cząstkę, za pomocą której tworzy ten czasownik; poprawnie odmienia czasowniki typu: umiem, rozumiem, idę;

-          wyjaśnia różnicę w odmianie podanych rzeczowników, wyodrębnia temat i końcówkę;

-          uzasadnia pisownię rzeczownika odwołując się do odmiany;

-          w zdaniu wskazuje przyimki i wyrażenia przyimkowe, nazywa ich rolę;

-          wymienia rodzaje zaimków;

-          wyróżnia przysłówki wśród innych części mowy;

-          poprawnie stopniuje przymiotniki, wie, czemu służy stopniowanie;

-          podaje przykłady różnych typów liczebników, odmienia liczebnik złożony i nieokreślony;

-          rozpoznaje zdania z orzeczeniem imiennym;

-          układa przykłady zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie;

-          przekształca zdanie pojedyncze na złożone i odwrotnie;

-          przekształca zdanie na równoważnik zdania i odwrotnie;

-          przedstawia za pomocą wykresu budowę zdania pojedynczego rozwiniętego (na łatwiejszych przykładach).

Słowotwórstwo

-          rozpoznaje wyrazy podstawowe i potrafi utworzyć od nich wyrazy pochodne będące różnymi częściami mowy;

-          wyjaśnia pisownię podanego wyrazu, odwołując się do wiadomości ze słowotwórstwa.

 

OCENA DOSTATECZNA

Uczeń:

-          w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym uczeniu się opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej;

-          uczestniczy w procesie kształcenia w stopniu zadowalającym i wykazuje gotowość do rozwijania swych umiejętności;

Kształcenie literackie i językowe:

-          w wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, precyzyjnego stosowania poznanego słownictwa i ortografii;

-          w miarę samodzielnie posługuje się następującymi formami wypowiedzi: opowiadanie, streszczenie, opis, sprawozdanie, list, zaproszenie, telegram, ogłoszenie, życzenia;

-          jego technika głośnego i cichego czytania pozwala na zrozumienie tekstu;

-          umie wyróżnić podstawowe elementy świata przedstawionego;

-          odróżnia podmiot liryczny od bohatera utworu;

-          poprawia popełnione błędy językowe przy pomocy nauczyciela, gromadzi słownictwo na zadany temat.

Fleksja i składnia:

-          wyróżnia w tekście czasowniki w formie osobowej i nieosobowej;

-          rozróżnia czasowniki dokonane i niedokonane;

-          określa funkcję czasowników w zdaniu;

-          odmienia podane rzeczowniki przez przypadki, oddziela temat od końcówki;

-          rozpoznaje w zdaniu zaimki, przysłówki, przymiotniki i liczebniki; potrafi rozpoznać ich związek z wyrazem określanym;

-          stopniuje przymiotniki;

-          odmienia przymiotniki przez przypadki;

-          rozróżnia przyimki i wyrażenia przyimkowe;

-          rozpoznaje zdanie bezpodmiotowe;

-          nazywa w zdaniu części zdania (na łatwiejszych przykładach);

-          układa zdania złożone z podanych zdań pojedynczych.

 

Fonetyka:

-          dzieli wyraz na głoski i sylaby, litery;

-          odróżnia samogłoski od spółgłosek.

 

OCENA DOPUSZCZAJĄCA

Uczeń:

-          samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności;

-          posiada podstawowe umiejętności umożliwiające mu dalsze kształcenie i rokuje osiągnięcie wymaganego minimum.

-          Jego technika cichego i głośnego czytania pozwala na zrozumienie tekstu;

-          względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy o zrozumieniu przez niego analizowanego zagadnienia;

-          w wypowiedziach pisemnych popełniane błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie;

-          przy pomocy nauczyciela rozpoznaje części mowy i określa ich funkcję w zdaniu (na prostych przykładach);

-          odróżnia zdania pojedyncze od złożonych;

-          łączy wyrazy w zespoły składniowe;

-          zestawia pary wyrazów podstawowych i pochodnych, tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów.

 

OCENA NIEDOSTATECZNA

               

Uczeń nie opanował wiedzy i umiejętności w stopniu umożliwiającym mu przejście do wyższego poziomu:

-          nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie fleksji, składni, słownictwa, ortografii, frazeologii i redagowania poznanych form wypowiedzi oraz    elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego, przewidzianych podstawą programową;

-          nie opanował techniki głośnego i cichego czytania w stopniu zadowalającym;

-          wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym;

-          w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych, językowych, stylistycznych, logicznych.

Nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności.

---

 Nr programu nauczania: DKW–4014–34/99; Słowa jak klucze II

  Podręcznik i ćwiczenia M. Nagajowa  „Słowa i Świat”.

 

---

---

 

 

                                    OGÓLNE KRYTERIA OCENY Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE PIĄTEJ

 

OCENA CELUJĄCA

Uczeń:

-          twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania;

-          proponuje rozwiązania oryginalne i wykraczające poza materiał programowy;

-          jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne oraz cechują się dojrzałością myślenia;

-          nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości;

-          bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach  międzyszkolnych;

-          podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach, prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny;

-          posiada rozszerzone umiejętności z zakresu kształcenia językowego oraz nauki o języku przewidziane programem nauczania w klasie V;

-          wykazuje ponadprogramowe umiejętności w zakresie kształcenia literackiego i kulturalnego; jego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania.

 

OCENA BARDZO DOBRA

Uczeń:

opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem nauczania dla klasy piątej.

Kształcenie literackie i językowe:

-          wypowiedzi ustne i pisemne ucznia są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno-językowym, ortograficznym, merytorycznym
i logicznym;

-          opanował bardzo dobrze technikę czytania, czyta poprawnie pod względem logicznymi intonacyjnym, rozumie czytany tekst;

-          doskonale potrafi posługiwać się poznanymi w klasie piątej formami wypowiedzi (sprawozdanie z wycieczki, spaceru, opis przedmiotu, wyglądu człowieka z elementami charakterystyki, list prywatny, zaproszenie);

-          podejmuje próby charakterystyki postaci ;

-          samodzielnie sporządza notatki z czytanych lektur;

-          bezbłędnie układa plan odtwórczy lektury, plan kompozycyjny własnej wypowiedzi;

-          bardzo dobra znajomość przeczytanego tekstu pozwala na swobodne jego analizowanie, ocenę postępowania i poglądów bohaterów; pisanie opowiadania twórczego z elementami opisu i dialogiem;

-          zwraca uwagę na problematykę moralną zawartą w poznanych lekturach;

-          biegle posługuje się „Słownikiem ortograficznym”, „Słownikiem wyrazów bliskoznacznych”;

-          potrafi porównać cechy gatunkowe bajki i baśni;

-          analizuje utwór liryczny.

Fleksja i składnia:

-          wskazuje różnicę między formą osobową i nieosobową czasownika, między czasownikiem dokonanym i niedokonanym;

-          określa znaczenie trybów czasownika, biegle odmienia czasownik w trybie rozkazującym i przypuszczającym;

-          zna zasady pisowni cząstki „by” z czasownikami;

-          w odmianie rzeczownika przez przypadki wyróżnia temat oboczny, oboczności;

-          określa rolę przyimków w zdaniu;

-          wskazuje podobieństwa i różnice między przymiotnikiem i przysłówkiem;

-          podaje poprawne formy liczebników;

-          klasyfikuje rodzaje wypowiedzeń, podaje ich przykłady;

-          wyróżnia w zdaniu zespoły składniowe i nazywa je;

-          nazywa części zdania, wskazuje sposób ich wyrażenia;

-          układa zdanie pojedyncze rozwinięte według podanego wykresu;

-          przeprowadza klasyfikację zdań złożonych.

 

OCENA DOBRA

Uczeń:

-          opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową oraz wybrane elementy przewidziane programem nauczania
w klasie piątej;

-          jest aktywny na zajęciach i wykonuje zadania związane z procesem lekcyjnym oraz dodatkowo wynikające z bieżących potrzeb.

Kształcenie literackie i językowe:

-          czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowej intonacji i akcentowania;

-          jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy językowo-stylistyczne, logiczne i ortograficzne;

-          potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów;

-          podejmuje próby wypowiadania się w formach trudniejszych niż określone podstawą programową: opowiadanie twórcze, opis postaci
z elementami charakterystyki;

-          poprawnie sporządza plan ramowy i szczegółowy lektury;

-          wskazuje poznane środki stylistyczne w wierszu;

-          nazywa cechy gatunkowe baśni, bajki, mitu, legendy, noweli;

-          w wypowiedziach próbuje oceniać i wartościować problemy i zjawiska dotyczące języka, literatury oraz kultury.

Fleksja i składnia:

-          określa formę gramatyczną czasowników;

-          stosuje w zdaniu czasowniki w formie osobowej i nieosobowej;

-          tworzy czasownik dokonany od niedokonanego, wyróżnia cząstkę, za pomocą której tworzy ten czasownik;

-          poprawnie odmienia czasowniki typu: umiem, rozumiem, idę;

-          wyjaśnia różnice w odmianie podanych rzeczowników, wyodrębnia temat i końcówkę;

-          uzasadnia pisownię rzeczownika odwołując się do odmiany;

-          określa formę gramatyczną przymiotnika z rzeczownikiem;

-          w zdaniu wskazuje przyimki i wyrażenia przyimkowe, nazywa ich rolę;

-          wyróżnia przysłówki wśród innych części mowy, tworzy przysłówki od przymiotników, stosuje je w zdaniach i określa ich rolę;

-          układa przykłady zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie;

 

-          przekształca zdanie pojedyncze na złożone i odwrotnie;

-          przekształca zdanie na równoważnik zdania i odwrotnie; robi wykres zdania pojedynczego rozwiniętego (na łatwiejszych przykładach);

-          stosuje w zdaniu liczebnik w odpowiednim przypadku; zastępuje słowem liczebniki podane cyfrą i odwrotnie.

Fonetyka:

-          określa cechy głoski;

-          poprawnie akcentuje wyrazy na 3. i 4. sylabie od końca;

-          rozpoznaje wyrazy bezakcentowe.

 

OCENA DOSTATECZNA

Uczeń:

-          w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym uczeniu się opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej klasy piątej;

-          uczestniczy w procesie kształcenia w stopniu zadowalającym i wykazuje gotowość do rozwijania swych umiejętności;

Kształcenie literackie i językowe:

-          w wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, precyzyjnego stosowania poznanego słownictwa i ortografii;

-          w miarę samodzielnie posługuje się następującymi formami wypowiedzi: opowiadanie, opowiadanie odtwórcze z dialogiem, opis przedmiotu i postaci, sprawozdanie, list, zaproszenie;

-          opanował technikę poprawnego czytania i doskonali je pod względem dykcji, intonacji, akcentowania;

-          zna przewidziane programem gatunki literackie;

-          umie wyróżnić podstawowe elementy świata przedstawionego;

-          odróżnia podmiot liryczny od bohatera utworu;

-          ma świadomość mechanizmów popełnianych błędów i potrafi je poprawiać przy pomocy nauczyciela;

-          w utworze lirycznym wskazuje epitety, porównania, przenośnie;

-          odróżnia zdarzenia, postacie fantastyczne od realistycznych.

Fleksja i składnia:

-          wyróżnia w tekście czasowniki w formie osobowej i nieosobowej;

-          tworzy bezokoliczniki od czasowników w formie osobowej i odwrotnie;

-          odmienia czasownik we wszystkich trybach (proste przykłady);

-          rozróżnia czasowniki dokonane i niedokonane;

-          odmienia przez przypadki rzeczowniki i przymiotniki o prostej odmianie;

-          rozpoznaje w zdaniu rzeczownik w roli podmiotu i określenia rzeczownika;

-          rozpoznaje czasownik w roli orzeczenia i określenia czasownika;

-          odróżnia przyimek od innych części mowy;

-          łączy przymiotnik z rzeczownikiem, odmienia je, określa przypadek, liczbę i rodzaj (na prostych przykładach);

-          rozpoznaje w zdaniu liczebnik;

-          z podanych zdań pojedynczych tworzy zdanie złożone;

-          łączy w zespoły składniowe wyrazy tworzące zdanie;

-          podane zdania dzieli na pojedyncze i złożone;

-          rozróżnia zdanie i równoważnik zdania, podaje przykłady typów zdań.

Fonetyka:

-          dzieli wyraz na głoski i sylaby; poprawnie akcentuje wyrazy na 2. sylabie od końca;

-          odróżnia samogłoski od spółgłosek.

 

OCENA DOPUSZCZAJĄCA

Uczeń:

-          samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela wykonuje zadania typowe o niewielkim stopniu trudności;

-          posiada podstawowe umiejętności umożliwiające mu dalsze kształcenie i rokuje osiągnięcie wymaganego minimum.

-          jego technika cichego i głośnego czytania pozwala na zrozumienie tekstu;

-          względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy o zrozumieniu przez niego analizowanego zagadnienia;

-          w wypowiedziach pisemnych popełniane błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie;

-          przy pomocy nauczyciela rozróżnia części mowy;

-          wskazuje podmiot, orzeczenie i określenia;

-          odmienia rzeczownik i przymiotnik przez przypadki;

-          odmienia czasownik przez osoby, liczby, czasy, tryby;

-          wyróżnia głoski, litery i sylaby w podanym wyrazie;

-          odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego, zdanie od równoważnika zdania;

-          poprawnie pisze wyrazy poznane na lekcjach ortografii (65-50%) oraz zna podstawowe zasady ortograficzne.

 

OCENA NIEDOSTATECZNA

               

Uczeń nie opanował wiedzy i umiejętności w stopniu umożliwiającym mu przejście do wyższego poziomu:

-          nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie fleksji, składni, słownictwa, ortografii; w zakresie redagowania poznanych form wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego, przewidzianych podstawą programową;

-          nie opanował techniki głośnego i cichego czytania nawet w stopniu zadowalającym;

-          jego wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym;

-          w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych, językowych, stylistycznych, logicznych.

Nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności.

---

Nr programu nauczania: DKW–4014–34/99; Słowa jak klucze II

  Podręcznik i ćwiczenia: M. Nagajowa  „Słowa zwykłe i niezwykłe”                                                                                          

---

---

 

Wskazówki dla rodziców uczniów dyslektycznych dotyczące

prowadzenia ćwiczeń domowych z dzieckiem dyslektycznym

 

      

PROWADZENIE ĆWICZEŃ DOMOWYCH

Uczniowie dyslektyczni często próbują samodzielnie pokonywać kłopoty szkolne poprzez dodatkową pracę, wykonywaną z ogromnym nakładem czasu i wysiłku. Wolno przebiegający proces nabywania umiejętności czytania i pisania oraz mało skuteczne dla uczniów dyslektycznych tradycyjne metody nauczania przyczyniają się do tego, że nie nadążają oni za klasą.
Długotrwały stres powoduje zaburzenia nerwicowe. Z powodu słabej techniki czytania i niepełnego rozumienia tekstu, nie potrafią korzystać z podręczników, a przy zaburzeniach pisania nie potrafią sporządzać notatek. Wielu ma też trudności z uczeniem się na pamięć oraz szybkim wydobywaniem słów z pamięci, a przy niesprawnej analizie wyrazów również trudności w przyswajaniu i stosowaniu reguł ortograficznych. Zarówno w szkole podczas lekcji jak i w domu ze strony rodziców potrzebują życzliwości, akceptacji i cierpliwego wpierania. Tylko taka postawa daje możliwość skutecznej pomocy. Rodziców należy odwieść od przekonania, że najlepszym dopingiem dla dziecka jest porównywanie go z innymi uczniami. Efektem takich działań będzie tylko utrwalenie poczucia niższej wartości. W ten sposób „wyrównani” dyslektycy znakomicie funkcjonują w dorosłym życiu codziennym i zawodowym.
Szczególnie istotne jest nakłonienie rodziców i uczniów do systematycznej pracy w domu, której efekty mogą przedstawiać co tydzień nauczycielowi. Propozycję – umowę najlepiej zawrzeć na początku roku szkolnego.
Ćwiczenia domowe powinny być przeprowadzane w atmosferze spokoju, bez pośpiechu, bez zdenerwowania. Jeśli mają być skuteczne, muszą odbywać się regularnie, najlepiej o tej samej porze. Warunkiem powodzenia jest również zorganizowanie wyciszonego miejsca do prowadzenia zajęć, tak aby nie docierały do ćwiczącego głośne bodźce słuchowe, np. telewizor. Zadania muszą być krótkie – nie mogą doprowadzać do znużenia. W ich trakcie należy rozwijać język mówiony. Dorosły powinien po zakończeniu pracy pisemnej prowadzić z dzieckiem rozmowę j i zwracać uwagę na rozwijanie słownictwa.
Niezmiernie istotne jest przekonanie rodziców, że praca będzie efektywna wówczas, gdy prowadzona będzie wytrwale przez wiele miesięcy

Ćwiczenia czytania

Złożony i skomplikowany proces czytania przebiega etapami aż do uzyskania umiejętności szybkiego czytania. Dla uzyskania wprawy w czytaniu szybkim konieczne jest posiadanie umiejętności w czytaniu głośnym, stanowiącym podstawę czytania cichego, a także dającym rodzicom możliwość sprawdzenia poprawności czytanego przez dziecko tekstu.
Ćwiczenia głośnego czytania uczeń powinien prowadzić codziennie z udziałem dorosłej osoby, która dobrze opanowała technikę czytania. Czas ćwiczeń nie powinien przekroczyć 10 minut i nie powinien być krótszy niż 5 minut dziennie. Dorosły musi stale kontrolować czytające dziecko, tak aby zapobiec ewentualnym błędom. Musi on również dbać, aby dziecko czytało poprawnie, powoli i wyraźnie, nie zniekształcając i przekręcając wyrazów.
Teksty powinny być dla dziecka przystępne, najlepiej jeśli związane będą z jego osobistymi zainteresowaniami. Pomocą może służyć też magnetofon, na którym dorosły nagrywa z dzieckiem tekst, a następnie dziecko wodząc palcem po tekście odsłuchuje taśmę . Szeroko dostępne są „książki mówione” - lektury szkolne na kasetach i płytach ( do niedawna tylko w bibliotekach dla niewidomych ), które można wykorzystać w tym samym celu. Dziecko ma zadanie słuchać 2 strony tekstu z taśmy z jednoczesnym śledzeniem go w książce oraz czytaniem, potem słuchać kilka stron bez czytania i znów słuchać z jednoczesnym śledzeniem itd. Podsumowaniem przeczytanego / wysłuchanego rozdziału może być jego ustne lub pisemne streszczenie w formie planu lub wypracowania lub też dyskusja nad tekstem.

Ćwiczenia czytania ze zrozumieniem

Nie jest wystarczające przyswojenie tylko dobrej techniki czytania. Uczeń powinien opanować również umiejętność rozumienia sensu czytanego tekstu. Czytanie ze zrozumieniem to kolejny etap nauki czytania. Uczeń starszy powinien przeczytać na głos ok.1 strony. Następnie dorosły kontynuuje głośną lekturę, ok.3 stron, a dziecko śledzi tekst w swojej książce. Następuje znów zamiana ról – tym razem dziecko czyta na głos jeszcze obszerniejszą partię tekstu ( 4 strony). Ten cykl powtarza się aż do zakończenia rozdziału, który należy podsumować, streszczając go, układając plan wydarzeń oraz omawiając, dyskutując nad zawartymi weń problemami. Stosując tę technikę, uczeń będzie znacznie lepiej
przygotowany do omawiania dłuższej lektury podczas lekcji szkolnych. Z pewnością pomocne będą samodzielnie sporządzone w czasie czytania notatki np. na temat bohaterów, najważniejszych wydarzeń, miejsca, czasu akcji itd.

 

   

Ćwiczenia pisania

Uczeń zakłada zeszyt ćwiczeń. Powinien to być zeszyt w linie, w którym można używać do pisania tylko ołówka. W wypadku błędów można je
szybko wymazać. W zeszycie nie powinno być żadnych błędów. Ważne jest wpojenie konieczności samokontroli. Zajęcia nie powinny trwać dłużej niż 15 minut dziennie i to od nich właśnie uczeń powinien zaczynać odrabianie lekcji. Codzienne zapisywanie daty przypomina o konieczności systematycznej pracy.
Zmuszając do przepisywania zbyt długiego tekstu, doprowadzić można jedynie do zmęczenia i zniechęcenia, a w rezultacie do straty czasu. Grozi to również utrwaleniem błędów. Zatem tekst winien być krótki i mierzyć nie więcej niż 5 zdań.
Uczeń rozpoczyna od przepisywania, potem pisze z pamięci i ostatecznie pisze ze słuchu – pod dyktando. W tym celu wykorzystać można dowolny zbiór dyktand dla klas IV – VI, np. autorstwa T. Droś i E. Rosik lub R. W. Zaręby.

Etapy opracowywania tekstu:
( Jednemu tekstowi poświęć trzeba jeden tydzień.)
•  Dzień 1 Uzupełnianie luk w wyrazach ze słownikiem ortograficznym.
•  Dzień 2 Wypisanie z tekstu wyrazów z pułapkami oraz uzasadnienie ich pisowni.
•  Dzień 3 Przepisanie opracowanego tekstu do zeszytu ćwiczeń.
•  Dzień 4 Pisanie z pamięci wcześniej odczytanych zdań.
•  Dzień 5 Kilkakrotne odczytanie opracowywanego tekstu, znajdującego się w zbiorze dyktand, wymazanie wpisanych liter, a następnie już samodzielne uzupełnienie na nowo luk. Sprawdzenie ze wzorem w zeszycie ćwiczeń poprawności zapisu.
•  Dzień 6 Przeczytanie tekstu. Zapisanie tekstu dyktowanego przez dorosłego. Samodzielna kontrola i poprawa ew. błędów. Tak zaplanowane ćwiczenia w pisaniu poprzedzić należy gruntownym powtórzeniem i utrwaleniem zasad pisowni, stopniowo, nie mieszając różnych trudności ortograficznych. Ponieważ pisowni wielu wyrazów nie można poprzeć zasadami, konieczne jest po prostu wyuczenie się ich na pamięć.
Uczeń wybiera jednolitą ( ze względu na trudność ) grupę wyrazów, zapisuje je w pionowych kolumnach i uczy się ich - 10 przez jeden tydzień. Kartkę z aktualnie ćwiczoną listą wyrazów przypina w dobrze widocznym miejscu w domu. Do kolejnej dziesiątki przejść może dopiero, gdy bezbłędnie opanuje poprzedni zestaw.

Uczniowi można też zaproponować  tzw. „dyktando w 10 punktach z komentarzem ortograficznym” ( M. Bogdanowicz ).

1.  Umowa.    Rodzicu, umów się z dzieckiem, że codziennie będziecie robić dyktando obejmujące tylko 3 zdania. Razem wymyślcie nagrodę po każdym tygodniu.
2.  Wybór tekstu.    Zaznacz w książce dziecka 3 zdania i przeczytaj na głos pierwsze zdanie.
3.  Komentarz ortograficzny.    Poproś dziecko o powtórzenie zdania,  omówienie i uzasadnienie pisowni każdego z wyrazów.
4.  Zapisywanie.     Poleć dziecku zapisanie zdania.
5.  Kontrola 1     – dziecko.    Poproś, aby samodzielnie sprawdziło cały napisany tekst.
6.  Kontrola 2     – dorosły.    Sam sprawdź tekst. Jeśli znajdziesz błędy, podaj ich liczbę.
7.  Kontrola 3     – dziecko.    Poleć, aby ponownie sprawdziło tekst z pomocą słownika ortograficznego.
8.  Kontrola 4     – dorosły.    Sprawdź poprawiony tekst. Jeśli znajdziesz jeszcze błędy, pokaż dziecku wzór, z którego dyktowałeś zdanie.
9.  Kontrola 5     – dziecko.    Poproś, aby dziecko porównało napisany przez siebie tekst ze wzorem i ostatecznie poprawiło błędy.
10. Poprawa.        Dziecko musi opracować błędnie zapisane wyrazy przez podanie zasady pisowni, dodanie wyrazu pokrewnego, odmienienie przez przypadki,    wymienienie go na inną formę.
Niezmiernie istotne jest, że w wypadku takiej metody pracy dziecku daje się prawo do popełnienia błędu, ale absolutnie nie zezwala się na jego pozostawienie bez poprawy – wytwarza się nawyk samokontroli piszącego. Dodatkowo uczeń nabiera również nawyku stałego przywoływania zasad ortograficznych. Staje się w pełni odpowiedzialny za napisany tekst.

Proponuje się  jeszcze jeden domowy system ćwiczenia poprawnej pisowni rozplanowany również na tygodniowe jednostki. Jest on następujący:

I. Przygotowanie. Uczeń zakłada zeszyt ćwiczeń ortograficznych, na jego końcu zakłada słowniczek trudnych wyrazów, powtarza i utrwala zasady pisowni.

II. Pisanie z pamięci – co dzień. Uczeń czyta uważnie 4 –5
zdaniowy fragment tekstu wybrany samodzielnie lub wskazany przez nauczyciela. Ponownie czyta pierwsze zdanie ( z kolejnymi należy postępować tak samo )
i stara się je zapamiętać. Zapamiętuje pisownię wyrazów, w wypadku tych trudnych szuka uzasadnienia w zasadach. Wypowiada tekst z pamięci. Czyta powtórnie, sprawdzając, czy dobrze zapamiętał. Pisze zdanie z pamięci. Sprawdza i poprawia błędy. Porównuje zapis z tekstem wzorcowym i nanosi ew. poprawki. Zakrywa zdanie wzorcowe i ponownie pisze z pamięci. Znów sprawdza zapis.

III. Poprawa błędów. Uczeń wypisuje wyrazy, w których popełnił błędy i uzasadnia poprawną pisownię. Wyrazy te stosuje w krzyżówce lub układa z nimi zdania lub tworzy rodzinę wyrazów pokrewnych. Wpisuje je do słowniczka wyrazów trudnych.
IV. Sprawdzian - co tydzień. Uczeń jest zobowiązany pracować codziennie, zapisując daty przy wykonanych ćwiczeniach. Na końcu tygodnia osoba dorosła dyktuje mu zdania, które ćwiczył. Uczeń sam dokonuje kontroli i poprawy błędów.
Po każdym tygodniu uczeń winien pokazać pokazać zeszyt nauczycielowi.

Do ćwiczeń wskazanych podczas nauki poprawnego pisania pod względem graficznym należą m.in.:

• kreślenie ręką dużych liter w powietrzu,
• pisanie dużych liter na tablicy – wodzenie po wzorze,
• pisanie lub malowanie liter na arkuszach papieru o różnej wielkości, pisanie liter za pomocą szablonów,
• kalkowanie, obwodzenie po wzorze,
• samodzielne pisanie liter.

 

DLA DYSGRAFIKÓW korzystne jest uczenie się  liter pisanych i pisania pismem ciągłym z przestrzeganiem prawideł łączenia liter. Nauka musi być poprzedzona długim okresem usprawniania motoryki rąk i koordynacji wzrokowo – ruchowej.
W wypadku uczniów starszych jest niezmiernie trudno wpłynąć na poprawę wartości graficznej pisma. Wobec olbrzymiego wysiłku i miernych efektów wskazane jest opanowanie prze nich techniki pisania na komputerze.
Podczas nauki pisania na szczególne trudności napotykają dzieci leworęczne, ponieważ piszą w kierunku dla nich niewygodnym. Popychają pióro zamiast je ciągnąć, jednocześnie często zasłaniają sobie zapisany tekst, zamazują go, nie mogą kontrolować wzrokiem. W konsekwencji szybciej się męczą, piszą wolniej i brzydziej niż dzieci praworęczne, chociaż nie są od nich mniej sprawne czy zręczniejsze. Wiele  spośród osób leworęcznych ma jednak obniżoną sprawność motoryczną, która poważnie komplikuje naukę techniki pisania. Osoby leworęczne i sprawne grafomotorycznie mogą nauczyć się pisać szybko i dobrze, jeśli otrzymają wskazówki dotyczące ułożenia zeszytu i ręki w czasie pisania.

Do nauki poprawnego pisania najlepiej wykorzystywać ćwiczenia w pisaniu z pamięci.

1.Uczeń musi wpierw dokonać ww. analizy wzrokowej tekstu, cicho przeczytać podany tekst i zwrócić uwagę na pisownię wyrazów, próbując je jak najlepiej zapamiętać.
2.W dalszej kolejności uczeń dokonuje, tym razem, analizy wzrokowo – słuchowej poprzez głośne odczytanie tekstu z jednoczesnym zwróceniem na brzmienie wyrazów i ich pisownię.
3.Następnie powinien sprawdzić, czy zachodzi zgodność struktury fonetycznej z pisownią i podać uzasadnienie w przypadku zachodzących różnic
(utrata dźwięczności na końcu lub w środku wyrazu).
4.Ostatecznie stara się zapamiętać pisownię i treść analizowanego zdania bądź tekstu.
5. Kolejnym etapem pracy jest zapisanie przez ucznia tego samego tekstu z pamięci, czyli po zakryciu wzoru. Może on również przybrać formę uzupełniania luk w tekście.
6.Na samym końcu znajduje się miejsce na dokonanie autokorekty ewentualnie popełnionych błędów, której uczeń dokonuje przez porównywanie napisanego przez siebie tekstu ze wzorem. W ten właśnie sposób uczy się dostrzegać i korygować własne błędy .
 

     
 

Postawa rodziców / opiekunów.

W procesie terapeutycznym rodzice dziecka ogrywają olbrzymią rolę.
M. Bogdanowicz zaleca rodzicom dyslektyków:
•  Stworzenie atmosfery miłości i zrozumienia.
•  Tonowanie przykrych przeżyć dziecka.
•  Zainteresowanie się sprawami dziecka.
•  Obdarzenie go zaufaniem.
•  Rozmawianie – rozwijanie zdolności komunikowania się, wypowiadania, wzbogacania słownictwa..
•  Wsparcie fizyczne – regularne posiłki, stałe pory snu.
•  Wprowadzenie regularnego rozkładu dnia - zwłaszcza w wypadku dzieci nadpobudliwych.
W triadzie: nauczyciel – uczeń – rodzic  wszystkie strony muszą ściśle współpracować, aby uzyskać oczekiwane efekty. Nauczyciel musi uświadomić rodzicom,                           jakiej pomocy i wsparcia należy udzielić dziecku, a także jak bardzo jest ona istotna w prawidłowym przebiegu procesu reedukacyjnego.

 

---

---